Son dönemde, Türkiye’nin emeklilik sistemi üzerine yapılan değerlendirmeler ve açıklamalar, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliği konusundaki endişeleri gidermeyi amaçlayan önemli değişiklikleri işaret ediyor. AKP Grup Başkanı Abdullah Güler’in yaptığı açıklamalar, emeklilik sisteminde köklü bir yenileme sürecinin başladığını ve sistemin daha adil ve sürdürülebilir bir hale getirilmesi gerektiğini vurguluyor. Bu yazımızda, bu yeni düzenlemelerin detaylarına ve olası etkilerine odaklanacağız.
Gelişmiş Ülke Uygulamaları ve Türkiye’nin Durumu
Güler, gelişmiş ülkelerde emeklilik yaşının 45-50 arasında olmadığını belirterek, Türkiye’deki emeklilik yaşının ve prim gün sayısının bu standartlarla uyumlu hale getirilmesi gerektiğini ifade etti. Bu bağlamda, Türkiye’deki emeklilik sistemi, bütçeden sürekli kaynak aktarımı gerektiren bir yapıdan, daha sürdürülebilir ve gerçekçi bir yapıya kavuşturulmak isteniyor.
Güler’in belirttiği gibi, mevcut sistemde 4 çalışana 1 emekli düşmesi gerekirken, Türkiye’de bu oran şu anda 2 çalışana 1 emekli şeklinde. Bu dengesizlik, bütçede büyük bir yük oluşturarak sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.
Yeni Düzenlemelerin Kapsamı
Güler, emeklilik sisteminde yapılacak düzenlemelerin kapsamını şu şekilde açıkladı:
-
Prim Gün Sayısı ve Emeklilik Yaşı: Eski sistemde emeklilik yaşının düşük olduğu ve prim gün sayısının yetersiz olduğu ifade ediliyor. Bu düzenlemeyle, prim gün sayısının 7.200’e düşürülmesi ve emeklilik yaşının yükseltilmesi gibi değişiklikler planlanıyor. Bu, emeklilik sisteminin daha adil ve sürdürülebilir bir hale gelmesini sağlayabilir.
-
Esnaflar ve Ev Kadınları İçin Düzenlemeler: Esnaflar için mevcut 9 bin prim günü şartının düşürülmesi, emeklilik hakkının daha erişilebilir hale gelmesini sağlayacak. Ayrıca, güvencesiz ev kadınlarına prim desteği ve yıpranma hakkı verilmesi, sosyal güvenlik sisteminde önemli bir iyileştirme olarak değerlendiriliyor.
Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) Düzenlemesi ve Mali Yük
EYT düzenlemesi ile emeklilik yaşının ortalama 6 yıl erkene çekildiği belirtiliyor. 2023 sonuna kadar toplamda 2 milyon kişinin emekli olduğu ve yaş ortalamasının 48.1 olduğu ifade ediliyor. Ancak, bu düzenleme 2024 maliyetini 577 milyar lira olarak belirliyor ve gelecekte 4,8 milyon kişinin daha emekli olması planlanıyor. Bu durum, sosyal güvenlik sisteminin mali sürdürülebilirliği açısından önemli bir risk oluşturuyor.
Türkiye’nin emeklilik sisteminde yapılması planlanan bu yenilikler, sosyal güvenlik sisteminin sürdürülebilirliğini sağlamak için atılacak önemli adımlar olarak öne çıkıyor. Prim gün sayısının ve emeklilik yaşının yeniden düzenlenmesi, sistemin daha adil ve dengeli hale gelmesini sağlayabilir. Ayrıca, esnaflar ve ev kadınları gibi gruplara yönelik yapılacak iyileştirmeler, sosyal güvenlik sistemindeki adaletsizliklerin giderilmesine katkıda bulunabilir.
Ancak, bu düzenlemelerin uygulanması ve etkileri, sosyal güvenlik sisteminin bütçesi ve toplumsal yapı üzerinde önemli değişikliklere yol açabilir. Bu nedenle, yapılan düzenlemelerin detaylı bir şekilde planlanması ve toplumsal ihtiyaçlarla uyumlu hale getirilmesi önemlidir.
