Akaryakıt alımında milyonlarca sürücüyü ilgilendiren yeni bir uygulama başlıyor. 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren akaryakıt istasyonlarında zorunlu hale gelecek Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS), vergi kayıplarını önlemeyi amaçlayarak kayıt dışı ekonomiye karşı önemli bir adım atıyor. Bu sistemin detayları ve nasıl işlediğiyle ilgili merak edilenleri ele alalım.
Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) Nedir?
UTTS, akaryakıt istasyonlarında gerçekleşen işlemleri kayıt altına alarak vergi kaçakçılığını engellemeyi hedefleyen bir sistemdir. Sistemin temel amacı, taşıtların plaka bilgilerini otomatik olarak algılayıp ödeme sistemine entegre ederek, manuel müdahaleye ihtiyaç duymadan doğru aracın yakıt almasını sağlamaktır. Bu sayede yanlış araçlara yakıt satışı engellenir ve fatura işlemleri hatasız olarak yürütülür.
UTTS kapsamında her araca Taşıt Tanıma Birimi (TTB) adı verilen bir çip monte edilecek, ayrıca akaryakıt pompalarına Taşıt Tanıma Okuyucu (TTO) cihazları yerleştirilecek. TTB cihazı, aracın plaka bilgilerini algılayarak TTO’ya iletecek ve ödeme kaydedici cihaz bu bilgiyi otomatik olarak işleyerek fiş düzenlenmesini sağlayacak.
Sistem Ne Zaman ve Kimler İçin Zorunlu Hale Gelecek?
1 Ocak 2025 tarihinden itibaren UTTS, tüm vergi mükellefi araçlar için zorunlu hale gelecek. 1 Temmuz 2025 itibarıyla ise ilk defa trafiğe çıkacak araçlarda bu sistem kullanılmaya başlanacak. Ayrıca özel taşıtlar da 30 Haziran 2025 tarihine kadar UTTS kapsamına dahil edilmek zorunda.
UTTS Nasıl Çalışacak?
Yeni sistemde akaryakıt alımı esnasında taşıt plakaları manuel olarak girilmeden, otomatik olarak sistemde tanımlanacak. Bu sayede faturanın yanlış araç adına düzenlenmesi veya tanımlanması önlenecek. Sistem, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yürütülerek vergi kayıplarının önüne geçilmesini sağlayacak.
Araçlara Takılacak Çipin Fiyatı Ne Kadar?
Araçların depo kapaklarına yerleştirilecek çipin maliyeti şu anda 1810 TL + KDV olarak belirlenmiştir. Akaryakıt istasyonlarında ise pompa başına yapılacak yatırım maliyetleri yaklaşık 800 bin TL ile 1 milyon TL arasında değişmektedir. Tüm Türkiye genelinde sistemin tam anlamıyla devreye alınabilmesi için akaryakıt istasyonlarının yaklaşık 11,5 milyar TL yatırım yapması beklenmektedir.
Kimler UTTS’ye Dahil Olacak?
UTTS kapsamında çeşitli sektör temsilcileri yer alacak:
- Akaryakıt dağıtım şirketleri
- Akaryakıt istasyonlarını işleten mükellefler
- Yazar kasa (ÖKC) üreten ya da ithal eden firmalar
- Yetkili Taşıt Montaj Firmaları
- UTTS donanımı üreten veya ithal eden yetkili firmalar
UTTS Donanımlarının Montaj İşlemleri Nasıl Yapılacak?
Akaryakıt istasyonlarını işleten mükellefler ve taşıt sahipleri, UTTS donanımları için montaj taleplerini UTTS platformu üzerinden Darphane’ye iletecekler. Yetkili Montaj Firmaları, Darphane’den aldıkları UTTS donanımlarını taşıtlara ve akaryakıt istasyonlarına monte ederek sisteme entegre edecek.
Çiplerin Takılacağı Tarihler
21 Eylül 2024 tarihli UTTS Tebliğine göre, 1 Temmuz 2025 itibarıyla trafiğe kayıt olacak tüm yeni araçlar, TTB çipine sahip olmak zorundadır. Ayrıca, akaryakıt istasyonlarının en az bir pompa ünitesine 31 Aralık 2024 tarihine kadar TTO cihazlarının takılması zorunlu kılınmıştır.
UTTS’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte akaryakıt alımlarının daha şeffaf hale gelmesi ve vergi kayıplarının önlenmesi hedefleniyor. Sistemin hem taşıt sahiplerine hem de vergi mükelleflerine getireceği kolaylıklar, Türkiye’de kayıt dışı ekonomiye karşı verilen mücadelenin bir parçası olarak öne çıkıyor.
